Nie jest to jednak przesłanka formalna, lecz materialnoprawna i prowadzi do oddalenia powództwa w sprawie o ustalenie. Pozew o ustalenie, gdy toczy się już między tymi samymi stronami proces o świadczenie, nie podlega zatem odrzuceniu z powodu zawisłości sporu, lecz powództwo wniesione w takiej sprawie podlega oddaleniu ze względu na Udostępnij. Tysiące osób zatrudnionych w szczególnych warunkach, pracując na kontraktach, utraci prawo do emerytur pomostowych. Wszystko za sprawą niedawnej nowelizacji ustawy o tym pracowniczego od zatrudnienia cywilnoprawego10 (sprawy o ustalenie istnienia stosunku pracy – art. 189 k.p.c. w związku z art. 22 k.p., art. 476 § 1 pkt 11k.p.c.)11. Określenie zakresu podmiotowego zatrudnienia pracowniczego odbywa się najczęściej przez stworzenie ustawowej definicji, czy to „pracownika”, czy to pracy. Ponadto Sąd Rejonowy uznał, iż na uwzględnienie nie zasługuje roszczenie o ustalenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z art. 189 kpc powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki, np.: hałas przekraczający dozwolone normy, zapylenie, opary chemiczne, wysokie temperatury (zob. wyrok SN z 23.1.2018 r., III UK 22/17). Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresów nieskładkowych, przypadających w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty, danych, które są zamieszczane na żądanie pracownika. Błąd w świadectwie pracy. W sytuacji Pozew o ustalenie istnienia stosunku najmu: zobacz przykład: Pozew o wydanie rzeczy: zobacz przykład: Pozew o ustanowienie odrębnej własności lokalu: zobacz przykład: Pozew o eksmisję: zobacz przykład: Pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym: zobacz przykład: Pozew o zapłatę w postępowaniu uproszczonym (na formularzu) zobacz przeciwko Zespołowi Szkół Ogólnokształcących nr […] w K. o ustalenie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 października 2013 r., zagadnienia prawnego przekazanego postanowieniem Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. z dnia 28 lutego 2013 r., Ważne: Wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze musi przypadać przed 1 stycznia 2009 r. Kwota wyliczonej przez ZUS rekompensaty zależy od: DzU z 2018 r., poz. 623 ze zm.) w przypadku wątpliwości, czy dany rodzaj pracy może być uznany za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o rozstrzygnięcie pracodawca PALHk. Ustalając podstawę wymiaru świadczenia, ZUS uwzględnia, co do zasady, wynagrodzenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku lub z 20 dowolnie wybranych lat z całego okresu ubezpieczenia (art. 15 ust. 1 i 6 ustawy emerytalnej). Przy obliczaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego 10 kolejnych lub 20 dowolnie wybranych lat musi przypadać przed 1 stycznia 1999 dokumentem potwierdzającym wysokość osiągniętych przez pracownika wynagrodzeń wliczanych do podstawy wymiaru emerytury, renty lub kapitału początkowego jest zaświadczenie zakładu pracy. Obowiązujące od 23 listopada 2011 r. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (dalej: rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe), w odróżnieniu od wcześniejszego, uchylonego rozporządzenia, nie przewiduje urzędowego wzoru zaświadczenia potwierdzającego zarobki uzyskiwane przez pracownika (§ 21 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe). Taki wzór, opracowany w poprzednim stanie prawnym, nadal jednak funkcjonuje w praktyce i jest zalecany przez ZUS przy ubieganiu się o emeryturę lub rentę. Korzystając ze wzoru formularza ZUS Rp-7, pracodawca może mieć pewność, że przekaże wszystkie dane niezbędne do prawidłowego ustalenia podstawy wymiaru emerytury, renty lub kapitału o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (na druku ZUS Rp-7) może wystawić, co do zasady, wyłącznie ten pracodawca, który zatrudniał pracownika. Takie uprawnienie ma jednak również następca prawny pracodawcy, który powstał w wyniku przekształceń własnościowych lub restrukturyzacji (np. spółka prawa handlowego utworzona po sprywatyzowaniu przedsiębiorstwa państwowego). Zakład Ubezpieczeń Społecznych honoruje też zaświadczenia ZUS Rp-7 wystawione przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa lub Agencję Nieruchomości Rolnych dla pracowników zlikwidowanych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Co może zrobić pracownik, gdy pracodawca nie uzna, że pracował w szczególnych warunkach? – pyta czytelnik. Postępowanie mające na celu ustalenie, czy osoba zainteresowana spełnia przesłanki do nabycia świadczeń z ubezpieczeń społecznych, w tym do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, należy do kompetencji jednostek ZUS. Tak stanowi art. 115 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.). W dwóch postaciach Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej: rozporządzenie RM) okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy. Robi to na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania tego rodzaju prac, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia RM lub w świadectwie pracy. Zaświadczenie zakładu powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których zależy przyznanie wcześniejszej emerytury. Dowodem potwierdzającym wykonywanie pracy w szczególnych warunkach jest też świadectwo pracy zawierające wpis potwierdzający okres wykonywania tej pracy, jej rodzaj i zajmowane stanowisko. Kto wystawi Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach może wystawić wyłącznie pracodawca. W razie przejścia zakładu lub jego części na innego pracodawcę nowy ma też obowiązek wydać świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach. Z mocy prawa stał się on bowiem stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Jednak obowiązku takiego nie ma wobec pracowników, z którymi rozwiązano stosunek pracy przed przekształceniem lub którzy pozostali i są nadal zatrudnieni w nieprzejętej części zakładu, jeżeli on wciąż funkcjonuje. Archiwa i prywatni przechowawcy nie są uprawnieni do wystawiania świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Natomiast w postępowaniu przed ZUS dopuszcza się jako środki dowodowe kserokopie dokumentów potwierdzające okresy pracy w szczególnych warunkach, sporządzone przez archiwa na podstawie posiadanej przez nie dokumentacji organ rentowy prowadzący postępowanie w sprawie merytorycznie ocenia ten rodzaj dowodów. Gdy sporządzone przez archiwum kserokopie dokumentów budzą wątpliwości, archiwum musi na mocy art. 51 ustawy z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1446 ze zm.) udostępnić do kontroli przeprowadzanej przez ZUS dokumenty, których kserokopie wydało zainteresowanemu. Natomiast gdy z przedłożonej dokumentacji nie będzie można ustalić: - charakteru bądź stanowiska pracy, - przynależności resortowej zakładu pracy, lub - czy praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ZUS odmówi uwzględnienia wskazanego przez zainteresowanego okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Przykład Pracownica złożyła do ZUS wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Załączyła do niego świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach przez 12 lat wystawione przez obecnego pracodawcę. Natomiast pięć lat stażu w szczególnych warunkach udokumentowała świadectwem wykonywania pracy w takich warunkach wystawionym przez archiwum. ZUS nie uznał dokumentu archiwum i odmówił przyznania emerytury. Co w tej sytuacji powinna zrobić pracownica? Wystąpić do archiwum o wydanie kserokopii dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy w szczególnych warunkach. Odwołanie do sądu ZUS wyda decyzję odmowną, gdy: - wnioskodawca nie załączył do wniosku o wcześniejszą emeryturę świadectwa pracy w szczególnych warunkach, gdyż były zakład został zlikwidowany, - nazwa stanowiska w świadectwie pracy w szczególnych warunkach była nieprawidłowa, - staż pracy w szczególnych warunkach był krótszy niż 15 lat, - ogólny staż pracy był krótszy niż 20 lat dla kobiet lub 25 lat dla mężczyzn. Jeżeli ZUS odmówi prawa do wcześniejszej emerytury, a pracownik rzeczywiście pracował w szczególnych warunkach (z rozporządzenia RM), może udowodnić taki staż w sądowym postępowaniu odwoławczym za pomocą wszystkich dowodów. Będą to np. zeznania świadków, którzy potwierdzą taki okres pracy >patrz ramka. Zgodnie z art. 365 § 1 kodeksu postępowania cywilnego prawomocny wyrok sądu wiąże zarówno strony i sąd, który go wydał, jak i inne sądy i inne organy państwowe, w tym ZUS. Co w zeznaniach Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU nr 237, poz. 1412) świadek może złożyć zeznania w formie pisemnej lub ustnie do protokołu w ZUS. Powinny one zawierać: - imię i nazwisko, datę urodzenia oraz adres zamieszkania świadka, - stwierdzenie, czy i jaki stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa łączy świadka z zainteresowanym, - dane dotyczące okresów zatrudnienia zainteresowanego, - numer świadczenia oraz wskazanie organu, który to świadczenie ustalił, o ile świadek ma ustalone prawo do świadczenia, - podpis świadka, - podpis i pieczątkę osoby spisującej zeznania lub potwierdzającej podpis świadka. Z zeznaniami świadków zainteresowany przedkłada oświadczenie w formie pisemnej lub ustnie do protokołu o braku dokumentów stanowiących środki dowodowe oraz o przyczynach ich braku. Bardzo często w decyzjach odmawiających prawa do emerytury w wieku wcześniejszym, widuję niczym nie poparte wywody ZUS, przyjmujące iż sama zmienność i różnorodność prac wykluczała ustalenie pracy w szczególnych warunkach w poszczególnych okresach. Bardzo często zdarzało się przecież, że dany pracownik wykonywał równocześnie dwa lub więcej rodzajów prac w warunkach szczególnych. Sprawa, którą ostatnio analizowałam dotyczyła równoczesnego wykonywania prac spawacza elektrycznego i elektromontera urządzeń rozdzielczych i stacyjnych, a zatem dwóch rodzajów prac wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do wskazanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku. W tym miejscu – mając na uwadze stanowisko organu rentowego który rozstrzygnięcie oparł na założeniu o konieczności odrębnej kwalifikacji każdego rodzaju pracy w szczególnych warunkach, czyli tylko jako montera urządzeń stacyjnych, albo tylko jako spawacza elektrycznego – trzeba podkreślić, że pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury. Jestem radcą prawnym i od 2009 roku prowadzę działalność na obszarze całej Polski walcząc przed Sądami w sprawach o emerytury, renty, zasiłki, świadczenia przedemerytalne, jak również o zaległe składki na ubezpieczenie. Dzięki dziesiątkom przeprowadzonych spraw, jestem w stanie wspomóc swoich klientów doświadczeniem nabytym w procesach, jak również znaleźć racjonalne argumenty na przeciwstawienie się bezzasadnym odmowom w decyzjach dotyczących przyznania gwarantowanych świadczeń.